En Gasconha, lo tèrmi rondèu (arrondèu, rond, saut), qui a pres la seguida deu nom mei ancian de branlo,que designa ua practica coregrafica ligada aus branles de la Renaishença (e mei ancianament a las caroles - rondas cantadas – de l’Edat Mejana), practica qui tots los parçans de França e conegón l’usatge (sègles XVau, XVIau).

En aplegar òmis e hemnas, en cadenas ubèrtas qui dessenhan cercs en lo sens de las agulhas, acompanhat "dab la votz" peus quites dançaires o/e dab instruments, lo rondèu qu’èra l’un deus moments hòrts de la sociabilitat rurau gascona. Qu’èra de mei, per aquesta, lo parat d’afirmir la soa coesion e la soa singularitat. La fin de la societat tradicionau qu’entrainè la soa baishada, puish la soa desapareishuda en tant qu’usatge regular. Totun, en quauques lòcs mei enclavats, qu’a viscut dinc au conflicte de 1914-18, e au-delà (Lanas, Savés, Haut Agenés) tà perdurar dinc a las annadas 1930.
Los autors gascons deus sègles XVau, XVIau e XVIIau qu’alludeishen sovent a la dança en rond, en l’atribuir lo nom qui portava d’aqueth temps - lo branlo -, çò qui, totun, ne’ns permet pas de concludir dab certitud que s’agiva de la fòrma anciana deu rondèu, tau qui serà descriut mei tard dab aqueth tèrmi - fin deu sègle XIXau -, per folcloristas taus com J.F. Bladé o F. Arnaudin. Per estar bracòtas (Bladé), o de mau compréner tà çò qui ei de la tecnica de daubuas pas hèra mei detalhada (Arnaudin), las descripcions qui’ns liura aqueste par de cercaires que’n hèn los purmèrs documents qui permeten ua lisibilitat vertadèra de la dança.

Lo rondeau uei lo dia

Uei, mercés au tornar de la practica de la dança tradicionau (tresau tèrç deu sègle XXau), dens l’encastre d’un briu qui passa largament l’airau culturau gascon (per aqueste debut deu sègleXXIau, ua bona part de l'Euròpa occidentau), lo rondèu qu’ei au programa de mantuas tienudas d’aprenedissatge (cors regulars, estagis).Qu’ei tanben hòrt present dens los repertòris deus « bals tradicionaus ». Deu lor costat, musicians e cantaires que prenón autan melodias e cantas au repertòri collectat com ne compausèn navèras.

L'estile rondèu

Se, au perhons de cada país de rondèu, apareishen ua o mantuas estructuras ritmicas especificas qui arregueishen los pas, que senhoreja sus l'ensemble deu maine ua omogeneïtat d’estile vertadèra, la quau tira lo son caractèr pròpri d'un movement gestuau qui balha ua impression de "verticalitat suspenuda". Per estar dançats segon un tempo mei rapide que los branlos de la vath d'Aussau, lo movement deus rondèus – la lor gestuala – que remanda aus medishs principis motors : propulsions hèitas per la cama portadora au moment d’avià’s en l’espaci puish a pausas regularas tà tornar dinamizar lo movement, « plegat d'amortit » en seguir, qui’s cambian en pas en suspensions, assegurats sus l'avantpè. Tant au nivèu de la gestuala com au de l'organizacion ritmica deus pas, aquesta similitud entre los rondèus e los branlos d'Aussau, qu’amia a pausà’s la question d’ua possibla parentat, au temps quan la cadena obèrta èra lo dispositiu comunament utilizat sus l’ensemble deu maine.

País deu rondèus